Γλώσσες

Select Language: Bulgarian Current language: Greek Select Language: English

Ημερολόγιο γεγονότων

για την εβδομάδα 18/03/2024 - 24/03/2024


Δεν βρέθηκαν καταχωρήσεις για την δεδομένη περίοδο

Newsletter

Email:
Συμπληρώστε το email σας για να λαμβάνετε νέα από το site
  Δήμος Σαμοθράκης Ιστορία του Νησιού

Ιστορία του Νησιού

α) Τοποθεσία

Η Σαμοθράκη ή το, από την μυθολογία, νησί του Αιόλου, είναι το ψηλότερο νησί του Αιγαίου και βρίσκεται στο Θρακικό πέλαγος απέναντι από την Αλεξανδρούπολη από την οποία απέχει 28 ναυτικά μίλια. Το όνομά της ίσως να προέρχεται από την όψη του ορεινού της όγκου. Η προελληνική λέξη «σάμος» σημαίνει ύψος και Σαμοθράκη είναι η υψηλή Θράκη. Σε μια έκταση μόλις 178τ.χλμ. αναπτύσσεται το όρος Φεγγάρι ή Σάος, το ‘Ιερό Βουνό’ της αρχαιότητας σε ύψος 1611μ., ενώ ποσοστό 8,4% της επιφάνειας του νησιού βρίσκεται σε υψόμετρο μεγαλύτερο των 1000μ. Γι’ αυτό και το βουνό αυτό με τα δάση, τα λιβάδια, τις σάρες, τα βράχια και τα ποτάμια του έχει διαμορφώσει την ζωή και τις παραδόσεις των κατοίκων και τις προσδοκίες όλων των ανθρώπων που το επισκέφτηκαν από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα.

Εδώ τελούνταν τα Καβείρια Μυστήρια, μυστήρια εφάμιλλα των Ελευσίνιων Μυστηρίων, ενώ ο Όμηρος στην Ιλιάδα φαντάστηκε τον Θεό της Θάλασσας Ποσειδώνα να παρακολουθεί τον Τρωϊκό Πόλεμο «επ’ ακροτάτης κορυφής Σάμου υληέσσης Θρηϊκής» (Ομήρου Ιλιάδα, Ν στ. 10-19).

Με τον υψηλότερο ορεινό όγκο του Αιγαίου να αγγίζει τα 1611 μέτρα, η Σαμοθράκη συνδυάζει το κατάφυτο περιβάλλον της με λίμνες και τρεχούμενα νερά, καταρράκτες και πεντακάθαρες παραλίες. Η πλούσια παράδοση, ο μεγαλειώδης αρχαιολογικός της χώρος, οι ξακουστές από την αρχαιότητα Ιαματικές Πηγές της, οι παραδοσιακοί οικισμοί και οι τοπικές γεύσεις, δημιουργούν ένα ιδιαίτερο συναίσθημα και μια πραγματικότητα που μένει ανεξίτηλα χαραγμένη στη μνήμη των επισκεπτών.

β) Το Μυστηριακό Νησί
Οι ελάχιστες γνώσεις που έχουμε για τη μυστηριακή ζωή των ανθρώπων του αρχαίου κόσμου, αντλούμενες από τη μυθολογία και τις παραδόσεις δεν έχουν αποκαλύψει ακόμη το συγκλονιστικό πρόσωπο της υπέρτατης μυθοπλαστικής πηγής. Η Σαμοθράκη, ο ιδανικός χώρος για να νιώσετε το μυστηριακό άγγιγμα ενός αλώβητου τόπου, σας επιφυλάσσει μοναδικές συγκινήσεις ανιχνεύοντας τις ανερμήνευτες πτυχές της. H μεγαλόνησος του Θρακικού πελάγους αποικίσθηκε στα τέλη του 8ου αι. π.X. από Eλληνες - Aιολείς από την Λέσβο ή την Tρωάδα, Iωνες από την Σάμο -, που εγκαταστάθηκαν στην βορειοδυτική ακτή, κοντά στην Παλαιάπολη και στο προελληνικό ιερό των Mεγάλων Θεών, το οποίο προοδευτικά αναδείχθηκε σε πανελλήνιο κέντρο μυστηριακής λατρείας.

Oι άποικοι της Σαμοθράκης επεξέτειναν την επικράτειά τους στα αντικρυνά παράλια της Θράκης, μεταξύ Έβρου και Iσμάρου: στην ηπειρωτική επικράτεια των Σαμοθρακών, την Σαμοθρακική "περαία", ιδρύθηκε μία σειρά από εμπορικές και οχυρές εγκαταστάσεις -"εμπόρια" και "τείχη"-, όπως η Mεσημβρία, η Zώνη, η Δρύς, η Σάλη, η Tέμπυρα, το Xαράκωμα, που συνέβαλαν στην ευημερία και την γρήγορη οικονομική ανάπτυξη του νησιωτικού κράτους. H άνθηση της Σαμοθράκης συνεχίσθηκε σε όλην την διάρκεια των κλασικών, ελληνιστικών και ρωμαϊκών χρόνων χάρη στην εύνοια, με την οποία περιέβαλλαν Mακεδόνες βασιλείς, ελληνιστικοί ηγεμόνες και Pωμαίοι αυτοκράτορες το περίφημο ιερό των Mεγάλων Θεών και τα μυστήρια που οργανώνονταν προς τιμήν τους προσελκύοντας τη συμμετοχή μυστών από όλη τη λεκάνη της Mεσογείου.

γ) Η Νίκη της Σαμοθράκης
Η Νίκη της Σαμοθράκης του 190 π.Χ. περίπου, βρέθηκε κοντά στο ιερό των Καβείρων το 1863 από τον Γάλλο πρόξενο Σαμπουαζώ και μεταφέρθηκε στο Λούβρο. Ήταν αφιέρωμα του Δημητρίου του Πολιορκητή μετά την νίκη του στη Κύπρο και είχε τοποθετηθεί πάνω στη πλώρη ενός πλοίου με ανοιχτά φτερά σαλπίζοντας ορμητικά τη νίκη. Είναι φτιαγμένη από πάριο μάρμαρο και έχει ύψος 2,75 μ.

δ) Η θρησκεία των "Μεγάλων Θεών"
Εκείνο που ανέδειξε τη Σαμοθράκη και την έκανε πασίγνωστη στον αρχαίο κόσμο ήταν η μυστηριακή θρησκεία που είχε τις ρίζες της στα προελληνικά φύλα που κατοικούσαν το νησί. Η θρησκεία των "Μεγάλων Θεών", περιλάμβανε στο τελετουργικό της "μυστήρια" στα οποία οι μυημένοι κατατάσσονταν σε δύο βαθμούς: στους "μύστες" και στους "επόπτες". Κυρίαρχη μορφή ήταν η "Μεγάλη Μητέρα" που ονομαζόταν Αξίερος και ταυτιζόταν με τη Δήμητρα και με την οποία συνδεόταν ένας ιθυφαλλικός θεός, πιθανόν σύζυγός της, ο Καδμήλος ή Κάσμιλος που ταυτιζόταν με τον Ερμή.

Την προελληνική αυτή ομάδα θεοτήτων συμπληρώνει, αργότερα, μια δεύτερη που έχει την προέλευσή της στους Έλληνες αποίκους του 7ου αι.π.Χ. Την αποτελούσαν ο Αξιόκερσος και η Αξιόκερσα, χθόνιες θεότητες, παρόμοιες με τον Άδη και την Περσεφόνη. Η θεϊκή ομάδα συμπληρωνόταν από δυο νέους τους Κάβειρους. Η μύηση ήταν προφανώς προσιτή σ' όλα τα φύλλα και τις ηλικίες καθώς και σε ελεύθερους και δούλους.

ε) Η Σαμοθράκη ανά την Ιστορία

ΑΠΟ ΤΗΝ ΝΕΟΛΙΘΙΚΗ ΕΠΟΧΗ ΜΕΧΡΙ ΤΗ ΡΩΜΗ
Όπως συμπεραίνεται από πρόσφατες ανασκαφές στις τοποθεσίες Μικρό Βουνί, Βρυχός και αλλού (Δ..Μάτσας,1995) καθώς και από παλιότερες έρευνες, η Σαμοθράκη πρέπει να κατοικούνταν ήδη από τα προϊστορικά χρόνια και σίγουρα κατά τη νεολιθική εποχή. Το γεγονός αυτό μαρτυρούν και αρχαιολογικά ευρήματα στην περιοχή του χωριού Καρυώτες. Οι πρώτοι κάτοικοί της, μικρασιατικής και θρακικής καταγωγής, πρέπει να ήταν και οι εισηγητές της μυστηριακής θρησκείας που αναπτύχθηκε στα μεταγενέστερα χρόνια και καθιέρωσε τη Σαμοθράκη ως ένα από τα μεγαλύτερα θρησκευτικά κέντρα της αρχαιότητας.

Η αναφορά της Σαμοθράκης από τον Όμηρο, δείχνει πως το νησί ήταν γνωστό στη μυκηναϊκή εποχή. Πολύ πριν από την εγκατάσταση των Ελλήνων στο νησί κατοικούσαν στοιχεία Καρικά και Θρακικά. Σύμφωνα με αρχαιολόγους G. Fredrich και C. Lemann η εγκατάσταση των πρώτων Ελλήνων στο νησί έγινε μεταξύ 800 π.Χ. -700 π.Χ. από περιοχές της Αιολίας, όπως μαρτυρούν επιγραφές που διασώθηκαν στο νησί. Οι μαρτυρίες ορισμένων πηγών για τον εποικισμό από κατοίκους της Σάμου, αποτελεί υστερογενή ερμηνεία που βασίζεται στα ονόματα Σαμοθράκη και Σάμος.

Η προνομιακή γεωγραφική θέση της Σαμοθράκης, το εμπόριο και οι πλουτοπαραγωγικοί πόροι , την ανέδειξαν στους αρχαϊκούς χρόνους, σε μια αξιόλογη πόλη – κράτος, με δικό της νόμισμα και πολεμικό στόλο. Η Σαμοθράκη είναι γνωστή στην αρχαιότητα με ποικίλα ονόματα όπως: Σαόννησος, Λευκοσία., Λευκανία, Λευκωνία, Δαρδανία, Ηλεκρίς, Αιθιοπία(Ησύχιος) και κατά τον μεσαίωνα ως Mandrachi, Sanctus Mandrachi, Samathrachi, Samotratia, Σαμάντρα, κλπ. Το βόρειο τμήμα του νησιού, και συγκεκριμένα ο χώρος της σημερινής Παλιάπολης, αποτέλεσε το κέντρο του αρχαίου κόσμου και της μυστηριακής θρησκείας της Σαμοθράκης.

Το νησί οργανώθηκε με βάση τα πρότυπα των ελληνικών πόλεων. Είχε άρχοντα "βασιλέα" και πολίτες οργανωμένους σε πέντε φυλές. θεωρούσε ως προστάτιδα την Αθηνά, έκοβε δικά του αργυρά νομίσματα και κατείχε την απέναντι θρακική ακτή, την Περαία, χώρο ανάμεσα στη Μαρώνεια και την θρακική χερσόνησο. Στη συνέχεια η Σαμοθράκη ακολουθεί την τύχη των άλλων ελληνικών πόλεων, οι οποίες στην αρχή υποτάσσονται από τους Μακεδόνες και αργότερα από τους Ρωμαίους. Ο τελευταίος βασιλιάς της Μακεδονίας, Περσέας, καταφεύγει στη Σαμοθράκη, για να σωθεί αλλά εκεί συλλαμβάνεται από τους Ρωμαίους.

ΜΕΣΑΙΩΝΙΚΑ ΧΡΟΝΙΑ – ΠΕΡΙΟΔΟΣ ΤΟΥΡΚΟΚΡΑΤΙΑΣ
Ελάχιστες και ασήμαντες μπορούν να θεωρηθούν οι πληροφορίες που έχουμε για τη Σαμοθράκη κατά τα μεσαιωνικά χρόνια καθώς και για την περίοδο της Τουρκοκρατίας. Κύριες πηγές είναι ορισμένοι βυζαντινοί χρονογράφοι και ιδίως διάφοροι ξένοι περιηγητές που καθ' όλον το Μεσαίωνα και τα νεώτερα χρόνια περιέρχονταν τα μέρη της Ανατολής για ποικίλους λόγους και σκοπούς. Έτσι πληροφορούμαστε τον εξανδραποδισμό 2500 κατοίκων των νησιών Ίμβρου, Τενέδου και Σαμοθράκης το 768 μ.Χ. από Σλάβους επιδρομείς και ότι το νησί χρησιμοποιείται ως τόπος εξορίας για βυζαντινούς αξιωματούχους.

Κατά καιρούς δέχεται επιδρομές Σαρακηνών και άλλων πειρατών ιδίως τον 9ο αι μ.Χ. αλλά και τα μεταγενέστερα χρόνια. Την παρουσία των πειρατών υποδηλώνουν τόσο το κάστρο της Χώρας όσο και οι Πύργοι-Βίγλες στην Παλαιάπολη και τον Φονιά.
Το 1430 περέρχεται στην κυριαρχία των Γενουατών Gattilusi.
Το 1479 το νησί υποτάσσεται οριστικά στους Τούρκους.
Τον 17ο αι.μ.Χ. σύμφωνα με μαρτυρίες του μαρκήσιου De Fleury η Σαμοθράκη αριθμεί 800 κατοίκους.

ΤΕΛΗ ΤΟΥ 18ου αι.
Στα τέλη του 18ου αι. φαίνεται ότι η Σαμοθράκη βρίσκεται σε καλή οικονομική κατάσταση γιατί η απουσία των Τούρκων και κάποια σχετική ασφάλεια συντελούν στην άνθιση της οικονομίας και του πληθυσμού που υπολογίζεται γύρω στους 4.000 κατοίκους. Η ευημερία αυτή διακόπηκε απότομα το 1821 με την ολοκληρωτική καταστροφή του νησιού και την σφαγή του μεγαλύτερου μέρους του πληθυσμού στην τοποθεσία (Ε)φκάς από τους Τούρκους, όταν οι Σαμοθρακίτες ξεσηκώθηκαν για να απαλλαγούν από τον κατακτητή. Το 1835 αναφέρονται 500 κάτοικοι, που φθάνουν σταδιακά τους 3.500 στις αρχές του 20 αι. η εξάρτηση από την Τουρκία είναι μικρή, αφού ουσιαστικά Σαμοθράκη εξακολουθεί να είναι αυτόνομη και αυτοδιοικούμενη μέχρι την απελευθέρωσή της στις 19 Οκτωβρίου 1912.

ΑΠΟ ΤΗΝ ΔΕΚΑΕΤΙΑ ’50 ΕΩΣ ΣΗΜΕΡΑ
Το 1951 ο πληθυσμός του νησιού φτάνει στους 4258 κατοίκους. Όμως ήδη έχει αρχίσει η αντίστροφη μέτρηση, που οφείλεται στην αιμορραγία της μετανάστευσης, με αρνητικές συνέπειες στην συνοχή του ανθρωπογενούς περιβάλλοντος και την πολιτιστική συνέχεια του νησιού. Σήμερα η Σαμοθράκη έχει 3.083 κατοίκους.